مکمل های معدنی و ویتامینه توسط شرکت های زیادی در ایران تولید می شوند. کیفیت تولید این افزودنی های خوراک دام و طیور در شرکت های تولید کننده به علت استفاده از مواد اولیه متفاوت باهم فرق های اساسی دارد. میزان تاثیرگذاری، قیمت، مقدار استفاده از محصول در جیره، از مهمترین معیارهای انتخاب نوع مکمل خوراک دام و طیور هستند.
مکمل های خوراک دام و طیور با توجه به نقش مهمی که در سلامت و بهبود تولید حیوان دارند در سودآوری پرورش دهنده نقش بسزایی دارند. بنابراین انتخاب بهترین نوع مکمل اهمیت زیادی دارد و در صورت انتخاب نادرست این افزودنی ها دامدار علاوه بر اینکه از سودآوری کامل محروم می شود ممکن است به علت استفاده از مواد با کیفیت نامطلوب متحمل ضرر و زیان نیز بشود.
انتخاب بهترین نوع مکمل خوراک دام و طیور
در صورتیکه پرورش دهندگان دام و طیور بخواهند بهترین نوع مکمل را از بین محصولات شرکت های مختلف انتخاب کنند باید سال ها آزمایش و خطا انجام دهند. این کار مستلزم به کارگیری نیروهای متخصص و صرف هزینه های زیاد در یک مدت زمان طولانی می باشد. با توجه به حساس و شکننده بودن اکثر واحدهای دامداری و مرغداری و واحدهای مشابه دیگر انجام این کار منطقی به نظر نمی رسد. یکی از راه کارهایی که می تواند در انتخاب بهترین نوع مکمل خوراک دام و طیور کمک کننده باشد استفاده از نظرات کارشناسان این حوزه می باشد که با مشاوره آنها بهترین نوع افزودنی انتخاب شود.
مکمل چیست و چرا باید در خوراک دام و طیور استفاده شود؟
مکمل های دامی به ریزمغذی های ضروری مورد نیاز دام و طیور اتلاق می شود که معمولا بطور کامل در خوراک یافت نمی شوند و افزودن این مواد به خوراک علاوه بر تامین احتیاجات حیوان، باعث افزایش بهره وری دام از خوراک نیز می شود.
هدف استفاده از مکمل های معدنی و ویتامینه در جیره ی تغذیه ای حیوان این است که دام بتواند با دریافت مرغوبترین مواد مغذی، به مصرف خوراک بیشتر ترغیب شود. همچنین مکمل دامی با تامین ویتامین ها و مواد ضروری مورد نیاز دام، باعث بهبود سلامت دام می شوند.
معایب تولید برخی مکمل های خوراک دام و طیور
بسیاری از مواد معدنی که به عنوان مکمل در خوراک دام و طیور مورد استفاده قرار می گیرند، از سنگ معدن های طبیعی بدست می آیند و ممکن است آلاینده هایی نیز به همراه داشته باشند که علاوه بر سمی بودن برای حیوان، موجب نامتوازن شدن غلظت و میزان مواد مغذی در آن ها می شود.
بسیاری از مکمل های خوراک که برای دام و طیور فرموله شده اند،حاوی برخی از عناصر می باشند که از نمک های آن عناصر مثل فرم سولفاته آنها گرفته شده است. مقادیر این عناصر معمولا بیش تر از میزان کافی برای حیوان است، و میزان موجود در مواد طبیعی مانند ذرت، گندم و سویا نیز در نظر گرفته نمی شوند. این موضوع در مورد تمامی مواد طبیعی از جمله آهن، فسفر، کلسیم و دیگر ریزمغذی ها صادق است.
این موضوع برای بسیاری از حیوانات مشکل به حساب نمی آید اما برخی حیوانات حساس از جمله مرغ های تخم گذار و گاوهای شیرده نیاز دارند که میزان مکمل های مصرفی آن ها دقیق باشد. اگر مقدار آن زیاد باشد دچار مشکل می شوند و در صورت ناکافی بودن عملکرد خوبی نخواهند داشت. به همین دلیل است که بسیاری از تولید کننگان مکمل های دام و طیور مواد معدنی خام را کنار گذاشته اند یا آن را فقط در فرمول خوراک های غیر حساس استفاده می کنند، و ترجیح می دهند از نوع استاندارد شده آن، استفاده کنند.
تولید مکمل های دام و طیور به روش های نوین
شرکت ها برای تولید مکمل های دام و طیور که مشکلات مربوط به مکمل های رایج را نداشته باشد و همچنین تاثیرگذاری بالایی داشته باشد از روش های نوین استفاده کرده اند. یکی از این روش ها تولید مکم های معدنی با روش کلات های پیشرفته می باشد. مکمل های تولید شده با این روش خلوص بسیار بالایی داشته و جذب انها در بدن حیوان در مقایسه با مکمل های معمولی بسیار بالا می باشد.
به خاطر جذب بالای مکمل های معدنی کلاته، مقدار مصرف این مکمل ها در مقایسه با مکمل های رایج بسیار پایین می باشد و به مقدار بسیار کم در جیره مورد استفاده قرار می گیرند. این نوع مکمل ها تاثیرگذاری بسیار بالایی در عملکرد دام و طیور دارند، بطوری که این تاثیرگذاری در مدت کوتاهی بعد از استفاده قابل مشاهده توسط دامدار می باشد. در پایان دوره پرورش نیز عملکرد گله ای که از مکمل های کلاته تغذیه شده در مقایسه با مکمل های معمولی بسیار بالاتر می باشد.
استفاده از مکمل های کلاته منجر به سودآوری بیشتر دامدار نسبت به هزینه صرف شده برای خرید مکمل می شود. در معمولترین حالت سودآوری ده برابر نسبت به هزینه صرف شده بدست می آید.